(…) Najbardziej niespotykanym i najszerzej zakrojonym spośród przedsięwzięć Pauliny Nyiramasuhuko było drobiazgowe przeprowadzenie w skali regionalnej planu, który miał objąć cały kraj. Chodzi o systematyczne gwałcenie Kobiet Tutsi. Warto tu zaznaczyć, że gwałty na szeroką skalę są znanym aspektem wojny, żeby przywołać choćby zajmowany przez Japończyków Nankin w latach trzydziestych czy Niemcy w roku 1945 pod okupacją rosyjską. Ale gwałt zaplanowany przez panią minister do spraw promocji kobiet wynika z zupełnie innej logiki, charakterystycznej dla ludobójstwa. (…) często odbywał się on publicznie, by zwiększyć strach i upokorzenie grupy docelowej. Wreszcie, na oprawców wyznaczano mężczyzn, chorujących na AIDS. Tym samym proces unicestwienia kobiety nie kończy się na gwałcie, ale trwa w formie wolnej, przerażającej agonii. Co więcej, uderza też pośrednio w przyszłe pokolenia. Tak zaplanowany gwałt jest kwintesencją ludobójstwa. (…) W sumie pani minister spowodowała gwałt i zabicie około 250 000 kobiet. Prawo międzynarodowe, które przez długi czas uważało gwałt za skutek uboczny kultury wojny, nieśmiało zajęło się tą kwestią. Dopiero w roku 1995 Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii uznał gwałt za zbrodnię równie ciężką, co tortury - za zbrodnię wojenną. Działania Pauliny Nyiramasuhuko, zatrzymanej w Nairobi przez władze kenijskie i międzynarodowe, w lipcu 1997 roku, postawionej w stan oskarżenia przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Rwandy i sądzonej od roku 2002, pozwoliły na uznanie gwałtu za główny element tego ludobójstwa. (…)

(…) Najbardziej niespotykanym i najszerzej zakrojonym spośród przedsięwzięć Pauliny Nyiramasuhuko było drobiazgowe przeprowadzenie w skali regionalnej planu, który miał objąć cały kraj. Chodzi o systematyczne gwałcenie Kobiet Tutsi. Warto tu zaznaczyć, że gwałty na szeroką skalę są znanym aspektem wojny, żeby przywołać choćby zajmowany przez Japończyków Nankin w latach trzydziestych czy Niemcy w roku 1945 pod okupacją rosyjską. Ale gwałt zaplanowany przez panią minister do spraw promocji kobiet wynika z zupełnie innej logiki, charakterystycznej dla ludobójstwa. (…) często odbywał się on publicznie, by zwiększyć strach i upokorzenie grupy docelowej. Wreszcie, na oprawców wyznaczano mężczyzn, chorujących na AIDS. Tym samym proces unicestwienia kobiety nie kończy się na gwałcie, ale trwa w formie wolnej, przerażającej agonii. Co więcej, uderza też pośrednio w przyszłe pokolenia. Tak zaplanowany gwałt jest kwintesencją ludobójstwa. (…) W sumie pani minister spowodowała gwałt i zabicie około 250 000 kobiet. Prawo międzynarodowe, które przez długi czas uważało gwałt za skutek uboczny kultury wojny, nieśmiało zajęło się tą kwestią. Dopiero w roku 1995 Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii uznał gwałt za zbrodnię równie ciężką, co tortury - za zbrodnię wojenną. Działania Pauliny Nyiramasuhuko, zatrzymanej w Nairobi przez władze kenijskie i międzynarodowe, w lipcu 1997 roku, postawionej w stan oskarżenia przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Rwandy i sądzonej od roku 2002, pozwoliły na uznanie gwałtu za główny element tego ludobójstwa. (…)

„(…) Gwałty i inne formy przestępstw na tle seksualnym towarzyszyły działaniom wojennym od zamierzchłych czasów. Sprawcami byli zarówno żołnierze, jak i cywile, a ofiarami przeważnie kobiety, ale również mężczyźni.

(…) społeczność międzynarodowa miała poważne trudności z włączeniem tych przestępstw do katalogu zbrodni wojennych czy w późniejszym okresie do zbrodni przeciw ludzkości, czy też zbrodni ludobójstwa. Traktowano te czyny jako zbrodnie pospolite. (…)

Do dziś trudności z uzyskaniem należnego zadośćuczynienia i sprawiedliwości mają kobiety będące ofiarami zbrodni na tle seksualnym, popełnianych przez wojska japońskie. Choć trzeba zaznaczyć, ze statut Trybunału Tokijskiego wymieniał gwałty jako zbrodnie wojenne i niektórzy z japońskich żołnierzy i cywilów zostali skazani za popełnione w czasie wojny gwałty.

(…)

Karanie gwałtów wojennych było sporadyczne, zwłaszcza gdy dokonywali ich członkowie zwycięskich armii.

Niewątpliwym przełomem, z punktu widzenia prawa międzynarodowego, stało się powołanie trybunałów ad hoc do karania zbrodni wojennych popełnionych w związku z konfliktami zbrojnymi w byłej Jugosławii i Rwandzie. W obu tych konfliktach skala zbrodni na tle seksualnym, w tym zwłaszcza gwałtów, była tak duża, że ich ściganie i karanie stało się absolutnie niezbędne. (…) W obu tych konfliktach gwałty były instrumentem do osiągnięcia określonych celów - ludobójstwa bądź czyszczenia etnicznego.

Dobrą ilustracją tej sytuacji są fragmenty raportu dotyczącego wojny w byłej Jugosławii opracowanego przez Tadeusza Mazowieckiego, Specjalnego Sprawozdawcy Komisji Praw Człowieka ONZ. Czytamy tam m.in.: Gwałcenie kobiet, także nieletnich, było dokonywane na szeroką skalę. Zespół ekspertów spotkał ofiary tego procederu wśród wszystkich grup etnicznych biorących udział w konflikcie. [...] Zespół ekspertów nie stwierdził, aby jakiekolwiek osoby na wpływowych stanowiskach, zarówno wojskowych, jak i politycznych, podejmowały próby zapobieżenia gwałtom. [...] Gwałty były używane w Bośni i Hercegowinie oraz w Chorwacji jako instrument czyszczenia etnicznego. Gwałt to wykorzystywanie przemocy i władzy w celu upokorzenia, zhańbienia, poniżenia i zastraszenia ofiary.

Tadeusz Mazowiecki przypomniał, że zgodnie z art. 27 par. 2, Czwartej Konwencji Genewskiej Kobiety będą specjalnie chronione przed wszelkimi zamachami na ich cześć zwłaszcza przed gwałceniem, zmuszaniem do prostytucji i wszelka obrazą wstydliwości. W tym kontekście, trafnie stwierdza Specjalny Sprawozdawca, gwałt jest poważnym naruszeniem Czwartej Konwencji Genewskiej (art.147) i jako taki-zbrodnią wojenną (Pierwszy Protokół Dodatkowy) (…) Konflikty w byłej Jugosławii i Ruandzie przyniosły niestety empiryczne dowody na to, że gwałty są nadal traktowane i praktykowane jako narzędzie wojny. W tej sytuacji nie było trudności z uznaniem ich za zbrodnie wojenne. Brakowało jednak jednoznacznego uznania ich za zbrodnię ludobójstwa. Kluczowa rola w tym zakresie przypadła ustanowionym w związku z tymi konfliktami międzynarodowym sądom karnym."

”Demokratyczna Kampucza niewątpliwie posiadała cechy reżimu totalitarnego. Władze centralne dążyły przede wszystkim do uzyskania pełnej kontroli nad społeczeństwem, armią, partią i gospodarką. Celem rządzących była maksymalna unifikacja -wszyscy obywatele mieli poświęcać swój czas przede wszystkim ciężkiej pracy fizycznej i przy tym pozostawać wiernymi i oddanymi wyznawcami Angkar. Jakiekolwiek odstępstwa od narzuconego standardu stanowiły poważne wykroczenia, często karane nawet śmiercią. Odmienna percepcja kwestii politycznych, gospodarczych i społecznych, oficjalnie zdefiniowanych i zinterpretowanych przez partyjne centrum była niedopuszczalna i traktowana jako zdrada narodowa. Stąd też nie tylko wszelkie działanie; ale także myślenie opozycyjne spotykało się z brutalnymi represjami. (…)

(…) Głównym narzędziem wydobywania z więźniów zeznań były tortury. Aby uniknąć dalszych cierpień ofiary wymyślały przeróżne historie, opisując swoje rzekome działania wywrotowe, próby wzniecania rebelii czy zabicia osób ze ścisłego kierownictwa partii oraz pracę dla obcych wywiadów.”

”Demokratyczna Kampucza niewątpliwie posiadała cechy reżimu totalitarnego. Władze centralne dążyły przede wszystkim do uzyskania pełnej kontroli nad społeczeństwem, armią, partią i gospodarką. Celem rządzących była maksymalna unifikacja -wszyscy obywatele mieli poświęcać swój czas przede wszystkim ciężkiej pracy fizycznej i przy tym pozostawać wiernymi i oddanymi wyznawcami Angkar. Jakiekolwiek odstępstwa od narzuconego standardu stanowiły poważne wykroczenia, często karane nawet śmiercią. Odmienna percepcja kwestii politycznych, gospodarczych i społecznych, oficjalnie zdefiniowanych i zinterpretowanych przez partyjne centrum była niedopuszczalna i traktowana jako zdrada narodowa. Stąd też nie tylko wszelkie działanie; ale także myślenie opozycyjne spotykało się z brutalnymi represjami. (…)

(…) Głównym narzędziem wydobywania z więźniów zeznań były tortury. Aby uniknąć dalszych cierpień ofiary wymyślały przeróżne historie, opisując swoje rzekome działania wywrotowe, próby wzniecania rebelii czy zabicia osób ze ścisłego kierownictwa partii oraz pracę dla obcych wywiadów.”

„15 kwietnia 1998 zmarł Pol Pot, premier Kambodży, jeden z największych zbrodniarzy XX wieku. Twórca reżimu, który w latach 1975-1979 doprowadził do śmierci 1,5 miliona ludzi, co stanowiło w tym okresie blisko jedną czwartą kambodżańskiego społeczeństwa. (…)

Paroletnia wojna domowa skończyła się wraz ze zdobyciem przez Czerwonych Khmerów Phnom Penh 17 kwietnia 1975. (…)

Kres ludobójstwu położyły wojska wietnamskie, które po krótkiej wojnie, w styczniu 1979 roku zajęły Kambodżę i obaliły reżim Pol Pota. On sam uciekł do Tajlandii, gdzie żył spokojnie aż do 1997 roku. Wytoczony wówczas proces zakończył się wyrokiem dożywotniego więzienia w formie aresztu domowego. (…)"