- W domu w Uljanowsku było nas dziesięcioro. Na naukę pieniędzy brakowało, więc poszedłem tam, gdzie dawali dach nad głową, ubranie i gdzie nakarmili. W kamasze. W Bornem Sulinowie okazało się, że jedzenia z przydziału jest więcej, niż mi potrzeba. Po moja kaszę i mięso ciągle ustawiali się jacyś chętni Polacy. Co zarobiłem, to zaraz wydawałem. Kupowałem dżinsy, skajowe kurtki i zestawy naczyń. Porcelanę z serii Miłosna z wymalowanymi przy brzegach różami. Piękna rzecz! Sprzedawałem potem to wszystko z zyskiem w ZSRR.
Podpułkownik Rustam, który służył w Legnicy, Świdnicy i Kołobrzegu, ostatni komplet radzieckiej pościeli sprzedał kilka dni przed wycofaniem armii. - Na bazarze sprzedawałem też wojskowe lornetki. W moim rodzinnym miasteczku była fabryka optyczna, dostawałem je po kosztach.
- Czym żeśmy handlowali? – powtarza nasze pytanie. - O Jezus, wszystkim żeśmy handlowali. Życia mi nie starczy, jak zacznę teraz wymieniać. Właściciel skupu złomu opowiadał mi, że pod koniec pobytu armii chłopaki z Kręgów przynieśli mu nawet na sprzedaż kabinę pilota z myśliwca. Poszedł do garnizonu, bo się wystraszył. „Wsio w poriadkie", powiedzieli. I czołgowe gąsienice w skupie widziałam.
- Ciągniki rolnicze, samochody, ale najwięcej to paliwo - opowiada Sławomir Moskalewicz ze Szczecinka. Z żołnierzami radzieckimi handlował przez szwagra. - Cała rodzina szwagra handlowała, a ja mu pomagałem. Ale nie podobało mi się to.
- Na początku pobytu to jednak mieli rygor – mówi, spoglądając na pożółkłe fotografie. – Ale potem im się dyscyplina rozluźniła. A to zhandlować zwój kabla przychodzili albo co innego zwędzili z poligonu. Jak przy bocznicy rozładowywali węgiel, to i we wsi był węgiel. Przywozili go ciężarówką, zawsze we dwóch, jeden pilnował drugiego. Paliwo oficer podrzucał tu samochodem, a szeregowy pieszo przynosił w kanistrach. W zamian najchętniej chcieli pieniądze albo wino. Ja pod garnizonową bramę woziłem Sowietom truskawki. Którymś razem się trochę spóźniłem, podjeżdżam, a tam czeka już kilkudziesięciu, takie łasuchy. Jak się lepiej poznaliśmy, to jeden podoficer przyjechał mi sprzedać lodówkę. Pogadaliśmy trochę i zaczęli przychodzić już do nas często, bo w garnizonie im się nudziło. Potem my pojechaliśmy z żoną do nich w odwiedziny pod Wołgograd, czyli dawny Stalingrad - opowiada sołtys Nycz.
Handluje polska opozycja. Papier na podziemną bibułę u radzieckich żołnierzy załatwia w latach osiemdziesiątych działacz Solidarności Marek Jakubiec. Z żołnierzami spotyka się dyskretnie, nad brzegiem Odry. Sowieci przywożą ciężarówką papier w jednej ogromnej beli. Tymczasem Jakubiec przyjechał małym fiatem. Trzeba sprowadzić jakiś większy wóz. Działacze Solidarności jak żuki wtaczają papier w beli na pakę, a potem tną go na mniejsze kawałki na tyłach Milicyjnego Klubu Sportowego „Gwardia".
Handlują dzieci. Przez dziury w murze przemykają codziennie do radzieckich sklepów w Kwadracie po biełki (cukierki z wiewiórką na opakowaniu), maczki (z kwiatem maku) i kara-kumy (z wielbłądem).
Nieśmiało handluje Kościół. W latach osiemdziesiątych pod Świętoszowem umowę handlową z Armią Radziecką zawiera proboszcz - wierni dają armii mięso, w zamian żołnierze remontują kościół.
Ale najwięcej handluje się tuż przed wyjazdem armii.
 

A przecież miłość oficjalna była wielka i gorąca.
W latach pięćdziesiątych hucznie świętowano miesiące pogłębienia przyjaźni polsko-radzieckiej, w zakładach pracy obchodzono wieczornice przyjaźni. W legnickim parku miejskim organizowano Festyn Przyjaźni, po drogach jeździł Wyścig Przyjaźni.
Na manifestacjach wyrażano “gorące uczucia, jakie żywimy do braterskiego Kraju Rad". Wzajemną przyjaźń i miłość sławiono w odczytach, w kronice filmowej i w prasie. Kursowały pociągi przyjaźni. Działacze Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej sadzili szpalery jarzębiny, które nazwali Alejami Drużb. Przy Domu Oficera w Legnicy powstał Międzynarodowy Klub Przyjaźni „Czerwony Goździk", w którym występowały zespoły muzyczne, omawiano zagadnienie „Synów bratnich armii łączy braterstwo broni", a dla radzieckich żołnierzy organizowano wycieczki pod hasłem: „Poznaj kraj, w którym służysz”. W Białogardzie, czyli radzieckim garnizonie nazywanym „Betlejem” z powodu czerwonej gwiazdy na koszarach przy trasach wylotowych, z okazji Dnia Zwycięstwa i Dnia Kobiet organizowano bratersko-siostrzane spotkania w zakładach pracy, podczas których zapewniano się o wzajemnych gorących uczuciach.

Tymczasem za prawdziwie poufałe, przyjacielskie albo miłosne kontakty między żołnierzami radzieckimi a Polakami groził nakaz wyjazdu. W niektórych wypadkach mogło się skończyć zesłaniem w odległe miejsca na mapie ZSRR.

Artykuł 6

Polska Rzeczpospolita Ludowa w swej polityce:

    1) kieruje się interesami Narodu Polskiego, jego suwerenności, niepodległości i bezpieczeństwa, wolą pokoju i współpracy między narodami, 

    2) nawiązuje do szczytnych tradycji solidarności z siłami wolności i postępu, umacnia przyjaźń i współpracę ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi państwami socjalistycznymi