Polska, Świat

Totalitaryzm, kolektyw idealny

Rafał Derda

1
Tryb prezentacji

Zadanie podsumowujące

Ukryj pytania/zadania

Zadania

Posegreguj pojęcia i wyjaśnij ich znaczenie. Przypisz je do ustroju demokratycznego, bądź totalitarnego. 

suwerenne i niepodległe państwo, suwerenność narodu, poszanowanie praw mniejszości, zagwarantowanie i ochrona praw człowieka i obywatela, rządy prawa, trójpodział władzy, decentralizacja władzy publicznej, różne formy samorządów, cykliczne wolne wybory, jawność życia publicznego, demokratyczna kultura polityczna, legalna opozycja, wolność, równość, godność człowieka, sprawiedliwość, pluralizm, pragmatyzm, tolerancja, pseudonauka, utopijne cele (nowy ład, nowy człowiek, społeczeństwo bezklasowe), dualistyczne partia-państwo – stworzenie instytucji dublujących i nadzorujących istniejące, zmienianie ich w „pasy transmisyjne” służące propagandzie, zasada wodzostwa Fuhrerprinzip, kult jednostki, gangsterstwo – silne podobieństwo do metod organizacji przestępczych np. pasożytnicza „ochrona” wspólnoty przed przemocą, którą samą się tworzy, terroryzowanie swoich członków i ofiar, fizyczna eliminacja rywali, manipulowanie prawem, szantażowanie, rozbudowana biurokracja, propaganda, wróg dialektyczny (komunizm dla faszyzmu, faszyzm dla komunistów), psychologia nienawiści – kreowanie i podsycanie nienawiści do np. wrogów ludu, kułaków, żydokomuny, monopol w dziedzinie sztuki, estetyzacja władzy, cenzura prewencyjna, fabrykowanie informacji, ludobójstwo i przymus, kolektywizm (umacnianie więzi w kolektywie poprzez parady wojskowe, partyjne rytuały, masowe ruchy młodzieżowe, przeciwdziałanie tradycyjnym modelom jak rodzina, chrześcijaństwo, militaryzm (masowa mobilizacja obywateli do sił zbrojnych), pogarda dla liberalnej demokracji, moralny nihilizm 

2
Tryb prezentacji

Fragment filmu "Defilada"

Materiał dodatkowy

źródło

Defilada - reż. Andrzej Fidyk 1989 (maj)  (Zapis defilady z 1988 roku) Fragmenty: 18:05 – 20:23/24:53 – 26:24/ 33:54 – 36:30/ 43:17 – 45:20 Dostępne: https://cyfrowa.tvp.pl/video/defilada,defilada-po-rekonstrukcji-cyfrowej,37549008 

 

opis

Defilada - reż. Andrzej Fidyk 1989 (maj)  Fragmenty: 18:05 – 20:23/24:53 – 26:24/ 33:54 – 36:30/ 43:17 – 45:20

Ukryj pytania/zadania
?

Pytania

Pytania i zadania pomocnicze: 

1. W jaki sposób przedstawiano wielkie umiejętności wodza w różnych kwestiach – dlaczego wódz uznawany jest za znawcę?  

2. Jak okazywane jest uwielbienie wobec wodza? 

3. Które sceny z życia wodza upamiętnia się w Korei? – rozważ, czy świadczą o kulcie jednostki 

4. Jak wychowuje się dzieci w państwie? 

5. Jak sądzisz, czemu służą wielkie ćwiczenia na stadionach – igrzyska ku czci wodza? 

6. Wyjaśnij sens słów, padających w filmie „jesteśmy szczęśliwi”, zastanów się nad porównaniem społeczeństwa do dzieci, wodza do ojca 

7. Odczytaj film jako zapis (metaforę?) relacji wódz – społeczeństwo w systemie totalitarnym lub jego powstawaniu. 

Problemy do omówienia: 

I. Kim Ir Sen, Kim Dzong Il (Kim Dzong Un?) jako wódz/Fuehrer/Duce: 

1. Obecność wodza w życiu obywatela – jego rola/status 

2. Gesty i postawa wodza – fizyczna i psychologiczna 

3. Obecność wodza w przestrzeni 

4. Wódz obserwator – wzrok wodza 

II. Problemy dodatkowe: 

1. Kontrola nad społeczeństwem – sposoby uzyskania/sprawowania 

2. Podziały społeczne 

3. Praca – ethos pracy/ praca w propagandzie  

4. Wartości w systemie  

5. Ideał człowieka w systemie

3
Tryb prezentacji

Film "Szczurołap"

Materiał dodatkowy

źródło

„Szczurołap”, reż. Andrzej Czarnecki,  1986 Dostępne: https://ninateka.pl/vod/dokument/szczurolap-andrzej-czarnecki/

opis

Uwaga: Film zawiera drastyczne sceny, należy odpowiednio przygotować osoby uczniowskie do odbioru materiału.

Ukryj pytania/zadania
?

Pytania

Pytania pomocnicze: 

1. Kim Szczurołap jest z zawodu/wykształcenia?:  

2. Jakie cechy charakteru posiada Szczurołap?:  

3. Dlaczego drugi szczur przetrwał aż 15 godzin?:  

4. Kto, według Szczurołapa, może być szczurołapem?:  

5. Jakie są etapy deratyzacji według Szczurołapa?:  

6. Jakie są metody deratyzacji według Szczurołapa?:  

Problemy do omówienia: 

I. Szczurołap jako wódz/Fuehrer/Duce: 

1. Obecność wodza w życiu obywatela – jego rola/status 

2. Gesty i postawa wodza – fizyczna i psychologiczna 

3. Obecność wodza w przestrzeni 

4. Wódz obserwator – wzrok wodza 

II. Problemy dodatkowe: 

1. Kontrola nad społeczeństwem – sposoby uzyskania/sprawowania 

2. Podziały społeczne 

3. Praca – ethos pracy/ praca w propagandzie 

4. Wartości w systemie 

5. Ideał człowieka w systemie 

Zadania

Odczytaj film jako metaforę relacji wódz – społeczeństwo w systemie totalitarnym lub jego powstawaniu. 

4
Tryb prezentacji

Zadanie podsumowujące

Ukryj pytania/zadania

Zadania

1. Władza totalitarna stawia przed człowiekiem niemożliwe do osiągnięcia cele, by móc wzbudzić negatywne uczucia wobec siebie i współobywateli – rozstrzygnij słuszność tego stwierdzenia uzasadniając swoje stanowisko 

2. Władza totalitarna wiąże ze sobą  obywatela  emocjonalnie, nie pozwalając mu na prywatne życie – rozstrzygnij słuszność tego stwierdzenia uzasadniając swoje stanowisko  

3. Opisz totalitarne techniki kontrolowania myśli i emocji wraz z efektami, jakie przynoszą. 

Bibliografia

Materiał dodatkowy:

  1. „Defilada”, reż. Andrzej Fidyk, 1989 (maj)  (Zapis defilady z 1988 roku) Dostępny w Internecie: https://cyfrowa.tvp.pl/video/defilada,defilada-po-rekonstrukcji-cyfrowej,37549008  
  2. „Szczurołap”, reż. Andrzej Czarnecki,  1986 Dostępny w Internecie: https://ninateka.pl/vod/dokument/szczurolap-andrzej-czarnecki/