Czas: 4 lekcje

Temat obejmuje zagadnienie rządów totalitarnych w historii i mechanizmów działania, przejawów totalizmu w życiu człowieka. Poniższy zbiór materiałów może posłużyć do całościowego omówienia tematu, ale nie przedstawia pełnej faktografii, dotyczącej historii wszystkich państw totalitarnych. Jest to materiał służący zrozumieniu, czym jest totalitaryzm. Materiały obejmują treści dotyczące ideału społeczeństwa zakładanego przez rządy totalitarne, roli kobiet i mężczyzn, roli, jaką pełni wizerunek wroga zewnętrznego, a przede wszystkim wewnętrznego, wreszcie pozycji wodza wobec społeczeństwa.  

Wprowadzenie - hasłowo (tło, rekapitulacja, kluczowe problemy) – podstawowe pojęcia, osoby i miejsce na mapie: 

- powstanie Trzeciej Rzeszy i wiedza na temat obozów koncentracyjnych i Zagłady 

- powstanie ZSRS 

- powstanie Korei Północnej 

- powstanie Kampuczy 

- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – paragrafy: 31/3, 42/1, 43, 54/1, 73 

Temat obejmuje cele nauczania wyrażone w podstawie programowej, ze szczególnym naciskiem na rozumienie zagadnień życia społecznego, polityki i prawa, formułowanie samodzielnych ocen, budowanie poczucia odpowiedzialności za wspólnotę w duchu wolności oraz rozumienie tekstów kultury i ich samodzielną interpretację. 

Treści nauczania, do których temat się odnosi: 

Uczennica/uczeń: 

I.3 przedstawia klasyczne określenie dobra wspólnego (bonum commune) i charakteryzuje jego obecność we współczesnych doktrynach politycznych; 

I.14 przedstawia zarówno klasyczną typologię ustrojów politycznych ze względu na stosunek do dobra wspólnego i na sposób rządu (monarchia, arystokracja, demokracja oraz tyrania, oligarchia i ochlokracja), jak i współczesne przeciwstawienie demokracji i totalitaryzmu; 

II.3 charakteryzuje odmienności ustrojów państw zachodnich i państw bloku sowieckiego – z wykorzystaniem swojej wiedzy o różnicach między demokracją i totalitaryzmem;  

(poniższe ujęcie tematu pozwala na budowę podstaw wiedzy i rozumienia totalitaryzmu)

1. Umiejętność wyciągania wniosków ze źródeł i parafrazy

2. Umiejętność porównywania źródeł

3. Charakteryzowanie systemu totalitarnego i jego wpływu na różne sfery życia ludzkiego oraz na budowę państwa

4. Budowanie własnej refleksji na temat systemów władzy i przejawów mechanizmów totalitarnych

Uczniowie: 

- definiują założenia ideologiczne totalitaryzmu, 

- charakteryzują rolę manipulacji informacją i emocjami, relację jednostka - społeczeństwo w totalitaryzmie, 

- przedstawiają kwestię traktowania mniejszości i jej wpływ na ogół relacji społecznych, linię rozwoju intelektualnego wyznaczanego przez władze, 

- charakteryzują wizerunek ludu i wodza i wzajemnej relacji, 

- wyjaśniają rolę kobiet w totalitaryzmie – przeznaczonego dla nich miejsca, 

- wyjaśniają mechanizm kontroli społeczeństwa oraz biopolitykę totalitarną 

Lud idealny, wróg wewnętrzny i zewnętrzny, biopolityka, panopticon, partia, palenie książek, myślozbrodnia, kolektyw, ucieczka od wolności, łagier/lager, zek, zona, T4, życie niewarte życia, Adolf Hitler, Józef Stalin, Włodzimierz Lenin, Pol Pot, państwo Kimów, totalitaryzm, demokracja, demokracja liberalna – jako ustrój uwzględniający zdanie mniejszości, w którym władza przestrzega wolności obywatelskich i prawa