Doda wygrywa w Strasburgu. Polska naruszyła Konwencję, karząc ją za obrazę uczuć religijnych
Wolność słowa a uczucia religijne – sprawa Dody
źródło
Archiwum Osiatyńskiego, https://archiwumosiatynskiego.pl/wpis-w-debacie/doda-wygrywa-w-strasburgu-polska-naruszyla-konwencje-karzac-ja-za-obraze-uczuc-religijnych/, [27.02.2023 r.] (fragmenty tekstu)
Pytania
a) znajdź w tekście artykuł kodeksu karnego, na podstawie, którego sformułowano zarzuty przeciwko Dodzie. Jak brzmi ten artykuł?
b) Doda nie zgodziła sią z wyrokiem sądu, który ją skazał na karę grzywny, powołując się na prawa i wolności człowieka. Jakie prawo/wolność przywołała? Jaki wyrok wydały sądy krajowe, a jakie Europejskiego trybunału Praw Człowieka (dalej ETPCz)?
c) jakie były argumenty ETPCz?
d) w tekście mowa jest o tym, że Doda skierowała skargę do Trybunału Konstytucyjnego. Jak to możliwe? Czy każdy obywatel/obywatelka może skierować skargę do Trybunału Konstytucyjnego?
Zadania
- Prześledź dokładnie opisaną sprawę Dody, zwracając uwagę na daty. Zapisz, to jakich organów (sądów, trybunałów) zwracała się kolejno Doda. Czy kolejność ma tu znaczenie? Który z tych organów stoi najwyższej w hierarchii wymiaru sprawiedliwości? Zwróć uwagę na wyrok Trybunału Konstytucyjnego - czy wydawał on wyrok merytoryczny w kwestii winy/niewinności Dody, czy tylko zgodności przepisów kodeksu karnego z Konstytucją?
- Przeczytaj uważnie fragment orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jakie stwierdzenia podlegają ochronie wolności słowa, a jakie nie? Spróbuj podać kilka przykładów szokujących, prowokujących wypowiedzi (możesz wziąć też pod uwagę sztukę, np. obrazy, plakaty, itp.), które Twoim zdaniem mieszczą się w granicach wolności wypowiedzi.
- Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że wydając wyroki polskie sądy nie zrównoważyły pewnych praw. Jakich? Komu one przysługiwały? Wróć jeszcze raz do katalogu praw człowieka wymienionych w Konstytucji. Zastanów się nad innymi sytuacjami, w których przestrzeganie danego prawa jednych oznacza konieczność ograniczenia praw innych.
Dominika Bychwska-Sinarska, Dorota Głowacka, Wolność artystyczna. Praktyczny przewodnik
Wolność słowa a mowa nienawiści - sprawa Jesrilda
źródło
Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2014, str. 26,
https://pl.boell.org/sites/default/files/wolnosc_artystyczna_1.pdf, [27.02.2023 r.]
Pytania
a) za co został ukarany filmowiec Jersild?
b) czyje poglądy przedstawiał w filmie?
c) dlaczego Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że skazanie Jersilda było ograniczeniem wolności słowa?
d) czy według Trybunału rasistowskie poglądy podlegają ochronie na gruncie wolności słowa?
Zadania
W wielu krajach, w szczególności w krajach Unii Europejskiej, prawo krajowe zakazuje publicznego szerzenia ksenofobii, rasizmu, nienawiści z powodów etnicznych, narodowych, religijnych itp., ale jednocześnie gwarantuje prawo do wolności wypowiedzi. Zastanów się, dlaczego państwa dopuszczają ograniczenia wolności słowa w przypadkach, gdy szczerzony jest rasizm lub mowa nienawiści. Spróbuj przypomnieć sobie wydarzenia z historii XX wieku, kiedy rasizm, mowa nienawiści były przyczynkiem do dyskryminacji, przemocy fizycznej, ludobójstwa, a nawet zagłady.
Fragmenty orzeczenia Jakóbski przeciwko Polsce
Wolność wyznania w więzieniu - sprawa Jakóbskiego
źródło
Fragmenty orzeczenia Jakóbski przeciwko Polsce
https://trybunal.gov.pl/uploads/media/Sprawa_Jakobski_przeciwko_Polsce__skarga_nr18429_06___wyrok_z_dnia_7_grudnia_2010_r._.pdf [27.02.2023 r.]
Pytania
a) przeczytaj przytoczone fragmentu tekstu i zwróć uwagę, w jakim miejscu przebywał Jakóbski? Jaką karę odbywał?
b) czy jego miejsce pobytu pozwoliło mu na przygotowywanie własnoręcznie/kupno posiłków?
c) kto w tej sytuacji był odpowiedzialny na żywienie Jakóbskiego?
d) czego domagał się Jakóbski do zakładu karnego?
e) czy jego żądania zostały spełnione?
Zadania
- Z jakiego powodu Jakóbski poskarżył się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka? Na naruszenie jakiego prawa/wolności się powołał? Jak myślisz, jaki był wyrok Trybunału - czy Trybunał uznał, że jego wolności/prawa człowieka zostały naruszone?
- Zastanów się chwilę nad sytuacją osób przebywających w zakładach zamkniętych. Czy osobom pozbawionym wolności nadal przysługują wolności/prawa człowieka? A może tylko niektóre? Zastanów się, ograniczenia których praw mają swoje uzasadnienie, a jakie prawa/wolności muszą być bezwzględnie przestrzegane. A teraz odnieś swoje przemyślenia do innych poza zakładami karnymi miejsc, w których przebywające osoby mają ograniczoną wolność kontaktu ze światem zewnętrznym - zakładów poprawczych, domów opieki, zakładów psychiatrycznych. Czy Twoje przemyślenia odnośnie tych osób są takie same? Dlaczego tak, dlaczego nie? Jak to się ma do faktu, że prawa człowieka przysługują każdej osobie?
Zdjęcie z wpisu Anny Alboth oraz fragment jej wpisu
Prawa człowieka a sytuacja na granicy polsko-białoruskiej
źródło
Wpis Anny Alboth, członkini pomagającej osobom przekraczającym granice Grupy Granica, w portalu społecznościowym Facebook z dn. 17 października 2021 (fragment), zdj. Thomas Alboth,
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10165779075870515&set=t.754465514&type=3,
Opis
(...) Las. Głód. Mróz. XXI wiek. Niesiemy wodę, jedzenie, ubrania, zainteresowanie i ramię do wypłakania się. Tylko tyle możemy?! Pomaganie jest legalne. To nieudzielanie pomocy tym, których życie jest zagrożone, jest złem. (...)
Pytania
a) jakich wydarzeń dotyczą przedstawione materiały? Co dzieje się na granicy polsko-białoruskiej? Jeśli nie wiesz lub nie jesteś pewien, poszukaj informacji w Internecie.
b) czego dotyczy spór aktywistów i aktywistek, pomagających osobom przekraczającym granice poza wyznaczonymi przejściami granicznymi, i rządzących w Polsce? Do jakich wartości odwołują się obie strony?
c) dlaczego osoby pomagające ludziom przekraczającym granicę sprzeciwiają się używaniu określenia “nielegalny imigrant/uchodźca”? Czy sposób, w jaki nazywamy jakąś osobę lub grupę ludzi ma znaczenie? Dlaczego?
d) czym zajmuje się Grupa Granica?
Zadania
1. Przyjrzyj się zdjęciu. Zastanów się i wynotuj:
- Co na nim widzisz? (np. widzę kucającą kobietę, która obejmuje dłońmi stopę drugiej osoby).
- Co myślisz, gdy na nie patrzysz (np. myślę, że ta kobieta rozgrzewa tę stopę)
- Nad czym zastanawiasz się, gdy na nie patrzysz? (np. zastanawiam się, czy to rozgrzewanie jej się udało).
Notując pilnuj, czy na pewno zapisujesz odpowiedź w dobrej kategorii. Np. jeśli sądzisz, że osoby na zdjęciu są smutne, to jest to, coś, co widzisz, czy coś, co myślisz (to Twoja interpretacja, Twój kolega lub koleżanka może mieć inną). Dlaczego odróżnianie faktów od interpretacji/opinii jest ważne? Jakie to odróżnianie ma znaczenie dla rozmowy o tym, co dzieje się na granicy polsko-białoruskiej i dla dialogu wokół praw człowieka (i innych)?
2. Poszukaj informacji o tym, jakie organizacje są zaangażowane w sytuację na polsko-białoruskiej granicy. Jakie rolę dla ochrony praw człowieka pełnią organizacje pozarządowe?
3. Część społeczeństwa mówi o tym, co dzieje się na granicy polsko-białoruskiej: to dbanie o bezpieczeństwo granic Polski. Część: to łamanie praw człowieka. Czy wartości, do których się odwołują są do pogodzenia, a może działanie zgodnie z jednymi musi oznaczać rezygnację z drugich? Odpowiadając na pytanie sprawdź, czym są push back’i oraz co oznacza zasada niezawracania (non-refoulement)
4. Autorka cytowanego wpisu z Facebooka, Anna Alboth, mówi m.in.: Pomaganie jest legalne. To nieudzielanie pomocy tym, których życie jest zagrożone, jest złem. Czy zgadzasz się z tym stwierdzeniem? Dlaczego tak, dlaczego nie?
Bibliografia
Archiwum Osiatyńskiego, https://archiwumosiatynskiego.pl/wpis-w-debacie/doda-wygrywa-w-strasburgu-polska-naruszyla-konwencje-karzac-ja-za-obraze-uczuc-religijnych/
Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2014, str. 26, https://pl.boell.org/sites/default/files/wolnosc_artystyczna_1.pdf
Fragmenty orzeczenia Jakóbski przeciwko Polsce,
Wpis Anny Alboth na portalu społecznościowym Facebook z dn. 17 października 2021, https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10165779075870515&set=t.754465514&type=3,
Fundacja Ocalenie, ngo.pl, https://publicystyka.ngo.pl/nikt-nie-jest-nielegalny-no-human-being-is-illegal
Grupa Granica, (https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid0yMRzZTeZnJuHkdbMXEhaRDqJK4RFamE4C2Yr29NZjzbtkSW7dTNC9XvuxEPda4gwl&id=100079552941955