Polska, Świat

Prawa człowieka

Agnieszka Mikulska, Maciej Sopyło

1
Tryb prezentacji

Czy nauczyciel może zarekwirować telefon komórkowy ucznia?

Telefony w szkole

Czy nauczyciel może zarekwirować telefon komórkowy ucznia?

Data: 2018-12-17

Społeczność szkolna może funkcjonować tylko wtedy, gdy ustali sobie jasne zasady. To wszystkim ułatwia życie, bo wiadomo, co jest dopuszczalne i czego się w danej sytuacji spodziewać. Ważne, by zasady te były jasno sprecyzowane i by nie naruszały prawa powszechnego.

Statut szkoły może zabraniać korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych w trakcie trwania zajęć. Nauczyciel może nakazać wyłączenie urządzenia lub umieszczenie go w widocznym miejscu na czas trwania lekcji. Szkoła nie ma jednak uprawnień do rekwirowania przedmiotów należących do uczniów. Osoby pełnoletnie lub rodzice osób niepełnoletnich mogą w każdej chwili zażądać zwrotu należących do nich, a przetrzymywanych przez szkołę, rzeczy.

Pozbawienie prawa korzystania z telefonu po zakończeniu zajęć może być stosowane jako środek wychowawczy w stosunku do niepełnoletnich uczniów, powinno się to jednak odbywać za wiedzą i zgodą ich prawnych opiekunów, zgodnie z postanowieniami statutu.

Jeżeli szkoła wprowadzi obowiązek pozostawienia telefonów komórkowych na czas trwania zajęć w depozycie, ponosi odpowiedzialność za wynikłe z tego szkody (np. kradzież czy uszkodzenie sprzętu), a uczeń pełnoletni musi mieć zapewnioną możliwość dostępu do urządzenia kiedy tylko uzna to za konieczne.

Nawet w sytuacji, w której telefon komórkowy został zarekwirowany zgodnie z zasadami obowiązującymi w szkole, przeglądanie jego zawartości przez osoby trzecie, np. nauczycieli, stanowi naruszenie prawa do prywatności i jako takie jest niezgodne z prawem.

źródło

Czy nauczyciel może zarekwirować telefon komórkowy ucznia?, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/czy-nauczyciel-moze-zarekwirowac-telefon-komorkowy-ucznia, [27.02,2023 r.]

Ukryj pytania/zadania
?

Pytania

a) co szkoła może, a czego nie może w kwestii telefonów uczniów i uczennic?

b) wróć raz jeszcze do rozdziału II Konstytucji. Z jakimi prawami i wolnościami człowieka związane są ograniczenia szkoły w kwestii telefonów komórkowych uczniów i uczennic?

c) jakiego rodzaju aktem prawnym jest statut szkoły? Z jakimi innymi aktami prawa musi być on zgodny i dlaczego? Jaki jest związek między tą zgodnością a prawami człowieka i demokracją?

Zadania

  1. Przeczytaj drugi materiał i wyobraź sobie opisane w nim sceny. Zastanów się, czy nauczyciel miał prawo w tych sytuacjach zatrzymać telefony? Czy uprawnienia nauczyciela w obu sytuacjach są takie same? Czy po zarekwirowaniu telefonów nauczyciel może przeglądać w tych sytuacjach ich zawartość? Odpowiadając, odwołaj się do tekstu na stronie RPO oraz do katalogu praw człowieka i obywatela. 
  2. Czy znasz statut swojej szkoły? Czy jest on powszechnie dostępny? Jeśli go nie znasz, zapoznaj się z nim. Co mówi o korzystaniu z telefonów w szkole? Czy jego zapisy są zgodne z opinią zawartą w tekście ze strony RPO i prawami człowieka i obywatela? Czy praktyka w szkole jest zgodna z tymi zapisami? Jeśli uważasz, że nie, co możecie z tym zrobić jako członkowie i członkinie społeczności szkolnej i osoby, których zapisy statutu i praktyka postępowania nauczycieli i nauczycielek bezpośrednio dotyczą?
2
Tryb prezentacji

Zarządzenia Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Gdańsku

Wyjście do toalety podczas lekcji

źródło

Zarządzenia Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Gdańsku: nr 4/2022 w sprawie korzystania z toalet szkolnych podczas lekcji oraz nr 12/2022 zmieniające zarządzenie nr 4/2022, Fot. za wpisem w portalu Facebook Aliny Czyżewskiej: https://www.facebook.com/photo?fbid=10160310847523633&set=pcb.10160310656553633

Ukryj pytania/zadania
?

Pytania

a) czy takie uregulowanie kwestii wyjścia do toalety podczas lekcji może łamać prawa człowieka? Jeśli tak, które z nich?

b) na jakie wartości powołuje się osoba, która wydała zarządzenie uzasadniając procedurę wyjścia do toalety? Jak ma się ona do Twojej odpowiedzi na pytanie pierwsze? 

Zadania

a) czy takie uregulowanie kwestii wyjścia do toalety podczas lekcji może łamać prawa człowieka? Jeśli tak, które z nich?

b) na jakie wartości powołuje się osoba, która wydała zarządzenie uzasadniając procedurę wyjścia do toalety? Jak ma się ona do Twojej odpowiedzi na pytanie pierwsze? 

Dodatkowe materiały

  1. Prawa człowieka bywają czasem w konflikcie ze sobą - ochrona jednego prawa może oznaczać ograniczenie innego. Ochrona praw jednych osób może oznaczać ograniczenie praw innych. Przyjrzyj się temu zjawisku na przykładzie tej sytuacji. Czy widzisz tu konflikt wartości, na których straży stoją prawa człowieka? Jak rozstrzygnąć, która wartość/prawo ma priorytet? Jakimi zasadami należy kierować się, dając prymat jednej wartości/prawa nad inną/innym?
  2. Spróbuj przyjrzeć się tak uregulowanym zasadom wychodzenia do toalety z perspektywy nauczycieli i nauczycielek, sekretariatu szkolnego, dyrekcji. Czy są one dla nich wygodne? Jak przekonać ich do zmiany stanu rzeczy w duchu dialogu i porozumienia? Przygotuj argumenty do rozmowy z nimi, spróbuj przewidzieć kontrargumentu i zawczasu przygotuj się do odpowiedzi na nie. Wykorzystaj swoją wiedzę o prawach człowieka. Zajrzyj do Konstytucji, wykorzystaj materiał - art. 3 ust 3. Konwencji o Prawach Dziecka.
  3. Czy wewnętrzne prawo Twojej szkoły reguluje jakoś kwestie korzystania z toalety? A praktyka szkolna? W jaki sposób? Zgodny z prawami człowieka, czy nie? Co możesz zrobić, jeśli uznasz, że nie? Zastanów się, kto w środowisku szkolnym może Ci w tym pomóc? Pomyśl także o organizacjach i instytucjach, które mogą Cię wesprzeć. A może tym i podobnymi tematami zajmują się jakieś organizacje uczniów i uczennic? Sprawdź w Internecie, poszukaj ich. 
3
Tryb prezentacji

Ubiór i wygląd ucznia/uczennicy

Art. 99. Obowiązki ucznia określa się w statucie szkoły z uwzględnieniem obowiązków w zakresie:

1) właściwego zachowania podczas zajęć edukacyjnych;

2) usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie;

3) przestrzegania zasad ubierania się uczniów na terenie szkoły lub noszenia na terenie szkoły jednolitego stroju - w przypadku, o którym mowa w art. 100;

4) przestrzegania warunków wnoszenia i korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły;

5) właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów.

Art. 100. 1. Dyrektor szkoły podstawowej, szkoły ponadpodstawowej oraz szkoły artystycznej może z własnej inicjatywy lub na wniosek rady szkoły, rady rodziców, rady pedagogicznej lub samorządu uczniowskiego, za zgodą odpowiednio rady rodziców i rady pedagogicznej oraz w przypadku, gdy z inicjatywą wystąpił dyrektor szkoły lub wniosku złożonego przez inny podmiot niż samorząd uczniowski - także po uzyskaniu opinii samorządu uczniowskiego, wprowadzić obowiązek noszenia przez uczniów na terenie szkoły jednolitego stroju.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, dyrektor szkoły rozpatruje w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące.

3. Wzór jednolitego stroju, o którym mowa w ust. 1, ustala dyrektor szkoły w uzgodnieniu z radą rodziców i po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i samorządu uczniowskiego.

4. Dyrektor szkoły, w której wprowadzono obowiązek noszenia przez uczniów jednolitego stroju, może w uzgodnieniu z radą rodziców i po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej określić sytuacje, w których przebywanie ucznia na terenie szkoły nie wymaga noszenia przez niego jednolitego stroju.

5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się w szkołach, w których nie tworzy się rad rodziców.

6. W szkołach, w których nie wprowadzono obowiązku noszenia przez uczniów jednolitego stroju, oraz w szkołach, o których mowa w ust. 5, statut szkoły określa zasady ubierania się uczniów na terenie szkoły.

7. Do zniesienia obowiązku noszenia przez uczniów jednolitego stroju, stosuje się odpowiednio przepisy ust. 1 i 2.

źródło

Art. 99 i art. 100 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe (z późniejszymi zmianami) - Dz.U. z 2021 r. poz. 1082

Ukryj pytania/zadania
?

Pytania

a) czemu służyć mają statuty szkolne? Po co tego typu dokumenty i jaki jest ich związek z prawami człowieka?

b) co może regulować statut szkolny - zasady ubioru czy wyglądu ucznia/uczennicy? Co to oznacza w praktyce i jaki ma związek z prawami człowieka?

Zadania

  1. Zastanów się, jak powinny być sformułowane zapisy szkolnego statutu w kwestii ubioru, by nie rodziły spornych sytuacji i ograniczały różną interpretację zapisów?
  2. Zajrzyj do statutu własnej szkoły. Czy jest on zgodny z zapisami prawa oświatowego i prawami człowieka? Jeśli wiesz lub podejrzewasz, że nie, co możesz zrobić, by uległy one zmianie? Rozważ sposoby wprowadzenia zmian oparte na rozmowie i dialogu

Bibliografia

Czy nauczyciel może zarekwirować telefon komórkowy ucznia?, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/czy-nauczyciel-moze-zarekwirowac-telefon-komorkowy-ucznia,

Konwencji o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.

Art. 3 ust 3. Konwencji o Prawach Dziecka, https://brpd.gov.pl/konwencja-o-prawach-dziecka,

Zarządzenia Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Gdańsku: nr 4/2022 w sprawie korzystania z toalet szkolnych podczas lekcji oraz nr 12/2022 zmieniające zarządzenie nr 4/2022, Fot. za wpisem w portalu Facebook Aliny Czyżewskiej: https://www.facebook.com/photo?fbid=10160310847523633&set=pcb.10160310656553633

Art. 99 i art. 100 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe (z późniejszymi zmianami) - Dz.U. z 2021 r. poz. 1082