Opis tematu:
Poniżej przedstawione źródła odnoszą się do wybranych problemów i mogą mieć charakter uzupełniający w stosunku do podstawy programowej.
Czas: 4 lekcje
Temat obejmuje zagadnienia strat wojennych w wymiarze fizycznym i duchowym. Główny nacisk został położony na traumę wojenną i kwestie moralności – oceny przeszłości. Najwięcej miejsca zajmuje sprawa pamięci – manipulacji, milczenia, koncentracji na bohaterach. Wreszcie na koniec zostały przedstawione rozważania na temat czasów współczesnych i wyzwań, które ze sobą niosą w kontekście pamięci o Holocauście.
Strony zawierają podstawowe informacje dotyczące skutków II wojny światowej – wykonanie poleceń stanowi dobry wstęp do zrozumienia następnych materiałów
https://zpe.gov.pl/a/skutki-ii-wojny-swiatowej/D3Xtc1NMM
Odniesienie do podstawy programowej:
Temat obejmuje cele nauczania wyrażone w podstawie programowej, ze szczególnym naciskiem na rozumienie zagadnień życia społecznego, polityki i prawa, formułowanie samodzielnych ocen, budowanie poczucia odpowiedzialności za wspólnotę w duchu wolności oraz rozumienie tekstów kultury i ich samodzielną interpretację.
Treści nauczania, do których temat się odnosi:
Uczennica/uczeń:
I.7 wyjaśnia proces tworzenia się narodu oraz różnorodność kontekstów znaczeniowych tego pojęcia; wyjaśnia, na czym polega patriotyzm oraz czym różni się od szowinizmu i kosmopolityzmu; wskazuje przykłady postaw patriotycznych we współczesnym świecie;
II.1 charakteryzuje konsekwencje polityczne, społeczne, ekonomiczne i kulturowe II wojny światowej dla świata;
II.13 charakteryzuje skutki II wojny światowej dla Polski w wymiarze politycznym, społecznym, ekonomicznym i kulturowym;
II.17 przedstawia powojenną odbudowę kraju, zagospodarowanie i integrację Ziem Zachodnich i Północnych, procesy industrializacji, charakteryzuje zmiany polskiej wsi w wyniku reformy rolnej i kwestię jej kolektywizacji na wzór sowiecki;
II.20 charakteryzuje zmiany zachodzące w okresie powojennym w strukturze społeczeństwa polskiego i składzie narodowościowym państwa;
IV.7 charakteryzuje sposób rozliczenia się Niemiec z dziedzictwem rządów nazistowskich (przykłady pozytywne i negatywne: działalność Centrali Ścigania Zbrodni Hitlerowskich w Ludwigsburgu, kariera Heinza Reinefartha, sprawa reparacji i restytucji zagrabionych w Polsce dzieł sztuki); - tu na przykładzie innych zbrodniarzy nazistowskich
VI.14 podaje przykłady wzrostu agresywnej polityki Rosji od czasu objęcia rządów przez Władimira Putina (Czeczenia, Gruzja, Ukraina); przedstawia nowe formy rosyjskiego imperializmu („szantaż gazowy”, „wojna hybrydowa”, „wojna informacyjna”);
Cele zajęć:
1. Umiejętność wyciągania wniosków ze źródeł i parafrazy
2. Umiejętność porównywania źródeł
3. Wiązanie przyczyn i skutków długofalowych w wymiarze dziesięcioleci
4. Budowanie własnej refleksji na temat wpływu wojny na następne pokolenia
5. Umiejętność dyskusji nad problemami pamięci o ofiarach i bohaterach – refleksja nad sposobami upamiętniania ofiar wojny, jako brakujące ogniwo łączącę wojnę z pamięcią wyłącznie o bohaterach wojennych
Kryteria sukcesu: Uczniowie:
- określają skalę zniszczeń w wymiarze miasta na przykładzie Warszawy i Drezna
- rozważają niebezpieczeństwa życia tuż po wojnie
- charakteryzują przesiedlenia w wymiarze społecznym i jednostkowym
- rozważają sytuację Państwa Polskiego w rzeczywistości powojennej
- rozważają kwestie zadośćuczynienia, zemsty, związków moralności wojennej z powojenną
- charakteryzują wymiary traumy wojennej
- rozważają możliwości i skutki selektywnego traktowania pamięci o wojnie
- rozważają możliwości przełożenia pamięci o wojnie na pozytywne działania współcześnie
Ważne pojęcia/ ze wskazaniem różnych definicji jednego pojęcia
Holocaust, Zagłada, II wojna światowa, ofiary wojny, ruiny, trauma, wygnanie, wysiedlenie, transport na Wschód, wywózka, lager, łagier, szaber, milczenie, przymusowa praca seksualna, zbrodnie, antysemityzm, rewolucja społeczna, pogrom, mord rytualny, pamięć historyczna, polityka historyczna, pojednanie, sprawiedliwi (wśród narodów świata), propaganda, rozliczenia, nazizm, restytucja dóbr, Marsz Żywych, ziemie odzyskane, Warszawa, Drezno, Potoka, Dubinki, Glinciszki, Jedwabne, Adolf Gawalewicz, Jan Tomasz Gross, Gustaw Herling-Grudziński, Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, Oleg Łatyszonek, Josip Broz Tito, Władimir Putin
