Świat

Długa droga wyzwolenia: mechanizmy procesu dekolonizacji i jego następstwa

Rafał Derda

Opis tematu:

Czas: 2 lekcje

Temat obejmuje proces dekolonizacji i jej skutki zarówno europejskie, jak i w krajach wyzwolonych spod kolonialnej dominacji. Z tym wiąże się pojęcie neokolonializmu, jako polityki odbudowy lub zdobywania wpływów w osłabionych strukturach demokratycznych nowopowstałych państw. Materiały przedstawiają także miejsce neokolonializmu w czasach zimnej wojny. Podjęte zostały także kwestie nienawiści, ludobójstwa i rozliczenia z przeszłością.

Odniesienie do podstawy programowej:

Temat obejmuje cele nauczania wyrażone w podstawie programowej, ze szczególnym naciskiem na rozumienie zagadnień życia społecznego, polityki i prawa, formułowanie samodzielnych ocen, budowanie poczucia odpowiedzialności za wspólnotę w duchu wolności oraz rozumienie tekstów kultury i ich samodzielną interpretację.

Treści nauczania, do których temat się odnosi:

Uczennica/uczeń:

I.7 wyjaśnia proces tworzenia się narodu oraz różnorodność kontekstów znaczeniowych tego pojęcia; wyjaśnia, na czym polega patriotyzm oraz czym różni się od szowinizmu i kosmopolityzmu; wskazuje przykłady postaw patriotycznych we współczesnym świecie;

III.2 wyjaśnia pojęcie dekolonizacji oraz wskazuje jej główne etapy i konsekwencje;

IV.2 charakteryzuje konsekwencje wzrostu wpływów komunistycznych na świecie w latach 70. XX wieku (ludobójcza polityka Czerwonych Khmerów w Kambodży, kubańscy „doradcy” w Afryce);

VI.3 wyjaśnia przyczyny i konsekwencje zmian politycznych w Afryce – zniesienie apartheidu w RPA, ludobójstwo w Rwandzie (1994 rok);

 

Cele zajęć:

1. Umiejętność wyciągania wniosków ze źródeł i parafrazy

2. Umiejętność porównywania źródeł

3. Umiejętność formułowania definicji 

4. Umiejętność formułowania opinii na temat polityki kolonialnej i zimnowojennej

5. Określanie związków przyczynowo skutkowych kolonializm – neokolonializm

6. Charakteryzowanie przyczyn ludobójstwa i wojen na terenach dawnych kolonii europejskich

 

Kryteria sukcesu: Uczniowie:

- definiują pojęcia kolonializm, dekolonizacja, neokolonializm

- rozważają trudności wynikające z przeszłości kolonialnej w krajach wyzwolonych

- wskazują beneficjentów procesu dekolonizacji w kontekście neokolonializmu

- definiują apartheid i określają jego konsekwencje

- charakteryzują przyczyny ludobójstwa i wojen na dawnych terenach kolonialnej dominacji

- charakteryzują kwestie rasizmu i nienawiści jako spuścizny kolonialnej przeszłości prowadzącej do nienawiści i ludobójstwa – wskazując na przykłady

- rozważają kwestię rozliczeń i pamięci o kolonializmie i kolonialnych zbrodniach na przykładzie Namibii

 

Ważne pojęcia/ ze wskazaniem różnych definicji jednego pojęcia

Indochiny, Wietnam, Namibia, Niemcy, USA, Francja, RPA, Belgia, Laos, Kambodża, Rwanda, Tutsi, Hutu, kobiety, Czerwoni Khmerzy, Pol Pot, neokolonializm, kolonializm, dominacja, dekolonizacja, ludobójstwo rozliczenie, nienawiść, rok Afryki, apartheid,  tworzenie się narodów, Ryszard Wagner, Joseph Conrad